Tối qua Rằm
tháng Giêng, trăng sáng vằng vặc, Lê Trắng dạo bước lang
thang. Đó là cái thú của Lê Trắng sau một ngày nai lưng
cày bừa, hỗng biết có chập cheng không? Đi lơ ngơ một
lúc, bỗng từ đàng xa có một người cũng đang cất bước vừa
đi, vừa ngắm nhìn trời cao đất rộng, tay phải cầm cây cọ
bự chà bá, tay trái cầm lọ mực tàu và tờ giấy vẽ. Lê
Trắng bỗng giật mình chắp tay cung kính:
- Dạ con chào thầy ạ.
Thì ra đó là
thầy Đỗ Xanh, thầy đang tìm đề tài để vẽ tranh trong đêm
Nguyên Tiêu.
- Lê Trắng đấy à? Mấy hôm nay có thấy gì trong Từ đường
không?
- Dạ thấy, hình ảnh của Tết Trung học Kiến Tường ạ.
- Đúng, ta thấy mà ta nhớ quá đi, nhớ thời ta dạy ở đó
thật nhiều kỷ niệm...
Bỗng thầy
nhìn xa xăm hỗng biết thầy nghĩ điều gì, bầu không khí
tự nhiên nặng nề lặng lẽ. Lê Trắng nhìn thầy một lúc lâu
mới dám lên tiếng:
- Mãi vui với Tết THKT mà ông Từ Kiến Đen để Từ đường
vắng tanh như chùa Bà Đanh...
- Gì? Ngươi nói gì? Thì mọi người đang náo nức xem hình
ảnh họp mặt mà, già như ta còn "phái" huống chi các trò.
Thế ngươi có biết chùa Bà Đanh không mà làm tàng thế?
- Dạ tại con nghe người ta nói, con thuận miệng... bắt
chước.
Thầy Đỗ hứ
một tiếng và bỏ đi vẫn với dáng dấp của một Hiền triết .
Lê Trắng sợ quá bèn chạy dìa nhà gọi Ngô Vàng sư phụ của
mình để cầu cứu, được Ngô sư phụ mách nước chun vô thùng
máy tính mà tìm, vậy là khà khà, Lê Trắng đã biết chùa
Bà Đanh ra sao rồi. Đây nè:
Từ thành phố
Phủ Lý rẽ vào quốc lộ 21, đi cầu Quế khoảng hơn 1km, du
khách thấy chùa Bà Đanh thấp thoáng hiện ra sau những
bóng cây. Ngôi chùa u tịch nhìn ra con sông Đáy trôi
chảy hiền hòa. Bến nước của chùa Bà Đanh nằm thoai thoải
bên bờ sông, các bậc đá màu xám ngà ngà nổi bật giữa màu
xanh của cây cỏ và dòng nước phẳng lặng như gương.
Chùa Bà Đanh hiện ra thấp thoáng sau những bóng cây.
Con đường nhỏ dẫn vào chùa Bà Đanh rợp bóng nhãn, vải.
Đi qua chiếc cầu treo Cấm Sơn khá bề thế bắc qua sông
Đáy, vòng lên một đoạn đường đê vắng vẻ, chúng tôi bắt
gặp tấm biển bằng đá ghi “Di tích lịch sử văn hóa chùa
Bà Đanh và núi Ngọc”.
Chùa Bà Đanh thuộc địa phận thôn Đanh, xã Ngọc Sơn,
huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, cách núi Ngọc khoảng 100m.
Từ núi Ngọc và từ chân đê, đi qua những đoạn đường nhỏ
vắng lặng rợp bóng vải thiều, nhãn..., du khách sẽ thấy
tam quan chùa Bà Đanh hướng về phía con sông Đáy thơ
mộng.
Khoảng sân rộng được lát đá trồng nhiều loại cây như đa,
hoàng lan, sứ… Những cây bưởi trĩu quả vỏ vàng tươi tắn,
những cây táo ta sai quả gợi nên hình ảnh một cuộc sống
thanh đạm mà trù phú. Đặc biệt, ngôi chùa trồng một cây
đào tiên tán thấp có quả to, tròn và dẹt dẹt như bưởi
nhưng vỏ nhẵn thín màu xanh bóng, chi chít đầy cành.
Tam quan chùa Bà Đanh.
Một góc sân chùa u tịch.
Chùa Bà Đanh gồm nhiều công trình như: nhà bái đường,
nhà thượng điện, nhà trung đường, phủ thờ Mẫu, nhà tổ…
Trên các cột và vì kèo chạm khắc tinh vi theo đề tài
“Ngũ phúc”, “Tứ linh”, “Tùng mã”, “Mai điểu”…
Ngay gần đó là một bến nước lớn uy nghiêm nhưng vắng vẻ,
trên các bậc lên xuống của bến nước, lá đa rụng đầy gợi
không khí u tịch. Đứng trên bến nước, ngắm nhìn khung
cảnh sơn thủy hữu tình, cái lặng yên nhắc cho trái tim
mẫn cảm nhớ đến câu thơ của Trần Đăng Khoa: “Ngoài thềm
rơi chiếc lá đa/Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng”.
Ngôi chùa của những truyền thuyết dân gian.
Chùa Bà Đanh có tên chữ là Bảo Sơn tự, ngoài thờ Phật
còn thờ Thái Thượng Lão Quân, Nam Tào, Bắc Đẩu và Tứ
Pháp trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam (bao gồm Pháp
Vân - mẹ Mây, Pháp Vũ - mẹ mưa, Pháp Lôi - mẹ Sấm, Pháp
Điện - mẹ Chớp).
Lịch sử xây chùa Bà Đanh gắn liền với nhiều truyền
thuyết lạ kỳ như tích về mẹ Phật Man Nương – được cho là
nguồn gốc của Tứ Pháp – vốn lưu truyền rộng rãi ở các
tỉnh đồng bằng Bắc Phần.
Một tòa nhà trong tổng thể kiến trúc chùa Bà Đanh.
Du khách sẽ được chiêm ngưỡng những tác phẩm chạm khắc
gỗ tinh xảo.
Bến nước chùa Bà Đanh nằm bên con sông Đáy hiền hòa lá
đa rụng đầy.
Con rồng đá nơi Tam quan.
Tượng Bà Chúa Đanh được thờ trong chùa tương truyền là
một người con gái được các Thần phái về để trông coi
vùng này. Từ khi nhân dân trong vùng xây xong chùa thì
sản xuất thuận lợi, không còn thiên tai mất mùa, đời
sống trở nên đầm ấm, trù phú. Do đó, trong tâm thức dân
gian Bà Chúa Đanh chính là vị thần mùa màng, phù hộ cho
nông nghiệp.
Nhiều người kể rằng do chùa Bà Đanh quá linh thiêng nên
khách thập phương cũng ít dám ghé qua vì sợ nếu thất lễ
sẽ bị trừng phạt. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng chùa ở
xa khu dân cư, cách trở núi sông, giao thông không thuận
tiện nên ít người lui tới. Dù giải thích thế nào thì
dường như nguồn gốc câu thành ngữ “Vắng như chùa Bà
Đanh” vẫn là một bí ẩn! (*)
Vậy thì thầy Đỗ Xanh không còn rầy Lê Trắng biếng nhác
nữa. Lê Trắng sẽ
tìm kiếm những gì mới khác nữa để mang về cho Từ đường
nha. Kính chúc cả nhà thật vui và cùng xúc động bồi hồi
với hình ảnh họp mặt trường xưa bạn cũ của Trung học
Kiến Tường nghen.