dnnp - đỗ xanh

Mẹ bồng con

Có lẽ không có biểu tượng nào mang ý nghĩa chứa chan niềm hy vọng, trọn vẹn sự che chở, và sâu đậm tình thương cho bằng hình ảnh mẹ bồng con. Khi ẵm con vào lòng, cả con người của mẹ chuyển đổi qua một thế giới khác. Trong óc của mẹ, mọi viễn ảnh đều phai mờ để chỉ có cận ảnh là đứa con. Tự nhiên tay mẹ đưa qua đưa lại như ru võng, hay vỗ vỗ vào mình con như ru ngủ. Giọng nói với con âm thanh tự nhiên đổi thành giọng nói dớt như tiếng trẻ con tập nói, vì mẹ muốn hòa nhập vào tuổi thơ của con. Ngôn ngữ loài người chỉ có thể diễn tả cảnh giới siêu thoát ấy bằng một câu ngắn gọn “tình mẫu tử”. Gọi như thế là đầy đủ trọn vẹn, bởi vì không còn mỹ từ nào khác có thể làm đẹp thêm.

Mẹ không bao giờ muốn rời xa con thơ. Nhà xã hội học Deborah Fallows có một nhận xét độc đáo về các bà mẹ Nhật Bản. “Mẹ Nhật Bản luôn luôn đưa con đến trường. Khi con ở nhà, bàn học của con có cái còi, cần gì con chỉ việc thổi còi là mẹ, đang ở đâu đó, chạy đến ngay.” (*) Deborah quên kể ra, ngay cả ban đêm, mẹ Á Đông cũng ngủ với con chứ không màng ngủ với chồng. Trong khi đang ngủ, chỉ cần con cựa mình là mẹ, như có con mắt thứ ba thức trong đêm, tự động kéo chăn đắp cho con và miệng thì bật ra tiếng ru nho nhỏ. Trong đáy tâm hồn của người con nào mà không lưu giữ phảng phất giọng ru của mẹ. Người khô cằn tình cảm lắm thì cũng mập mờ nhớ một hai câu.   

Tuy nhiên chẳng phải lúc nào mẹ cũng có thể ở trong căn phòng ấm áp, nên thơ, để bế con. Bản chất cuộc đời không có nơi nào bình an lý tưởng như vậy. Đời luôn luôn tiềm ẩn những nỗi niềm cay đắng. Dù đẹp như tình mẫu tử, vẫn phải có những ngang trái, bởi vậy có rất nhiều hoàn cảnh mẹ bồng con.

Mẹ bồng con ở y viện Mokhotlong, châu Phi (nguồn Jon Hrusa – Jonhrusaphotos.com)

Có hoàn cảnh mẹ ôm con đi khám bệnh. Dáng điệu mẹ ôm con phản ánh tâm trạng lo lắng của mẹ. Hình dáng mẹ bồng con toát ra sự nâng niu, lòng yêu thương vô bờ, ý chí bảo vệ, đối nghịch với sự êm ấm an toàn của con.

Có hoàn cảnh mẹ ôm con trong lúc vẫn phải lao động đầu tắt mặt tối. Nhà nhân chủng học Richard B. Lee khi khảo sát bộ lạc Kung ở châu Phi, cho biết dân làng rất nghèo. Tất cả mọi người đều phải lao động vất vả để mưu sinh, kể cả các bà mẹ. Mặc dù khổ cực như vậy, các bà mẹ vẫn không rời xa con.

Mẹ Kung vừa đeo hai con nhỏ vừa làm việc ngoài đồng.  (nguồn Richard B. Lee - Kung women)

Mẹ vác hai con, một trên lưng, một trên vai, ai có thể nói là không nặng nề, cử động không khó khăn, và đời sống không vất vả. Con có áo mặc nhưng mẹ thì ở trần trong nắng gắt cháy da. Tuy nhiên dù nặng nề mẹ vẫn chịu đựng được. Còn hơn là tâm trí mẹ phải lo lắng khi bỏ con một mình trong một thời gian lâu. Ông Lee còn kể rằng, các mẹ của bộ lạc Kung phải băng rừng hằng 3 cây số để xách nước về nhà. Tuy hai tay xách bình nước nhưng trên lưng họ vẫn còn phải vác đứa con. Tổng cộng khối nặng bà phải đeo là khoảng 50kg.

Bà mẹ Nepal cõng con băng đồi đi lấy nước (Bhoj – MountainTime)

Con sanh ra đã tật nguyền, mẹ  nên cõng con đi học.  (nguồn bocau.net)  

Có hoàn cảnh con sanh ra đã tật nguyền. Nguyễn Chung Tú sanh ra đã bị bệnh liệt chân. Khi Tú còn nhỏ, mẹ Chung Thị Do hằng ngày bế con đi học. Khi Tú lớn khôn, mẹ bế không nổi nên phải cõng con đến trường. Thời gian mẹ cõng con đi học từ nhỏ đến nay đã 20 năm. Có lần Tú hỏi, “Sao mẹ không bỏ con đi?” Mẹ trả lời, “Tại vì con là con của mẹ.”

Mẹ không bỏ con, vì trách nhiệm xã hội ràng buộc, hay do thành quả của nền giáo dục đạo đức, hay do sự khôn ngoan minh triết? Câu trả lời của mẹ, “Tại vì con là con mẹ.” Lý do giản dị này vượt trên tất cả những lý luận của trí óc, của những ràng buộc luân lý và những thang giá trị của định chế xã hội. Từ thuở ban đầu Thượng đế gửi xuống cho con người những mầu nhiệm siêu việt về sự sống, mà  tình mẫu tử là một trong những mầu nhiệm đó, nhưng chỉ những ai có tình yêu mới cảm nhận được.

Đã có rất nhiều bài văn, bản nhạc, tranh vẽ nói về mẹ, nhưng làm sao có thể nói được những gì mẹ đã làm. Vì con mà mẹ phải mang nặng đẻ đau, thay tã, tắm rửa, dọn dẹp phòng, giặt quần áo, nấu nướng, săn sóc khi con ốm đau… kể ra sao hết trong bao nhiêu năm. Đã bao nhiêu năm vì con mà mẹ phải đầu bù tóc rối, mắt thâm quầng, và bao đêm khóc thầm. Cho đến tận cùng, con chỉ có thể nói ra một câu nông cạn “cám ơn mẹ”. Nhưng dù nói ra câu nhỏ bé ấy với tất cả tấm lòng, con cũng biết, mẹ chẳng đòi hỏi con phải cám ơn. Mẹ yêu con ngay từ lúc con còn là bào thai trong bụng mẹ, “Tại vì con là con của mẹ.” 

Thưa Mẹ, cho con viết hoa chữ Mẹ vậy, “cám ơn Mẹ.”

ĐỖ NGỌC TRANG
(Elk Grove, California 12-5-2012)

____________

(*) Deborah Fallows, National Geographic, April 1990