dnnp - đỗ xanh

Lời ngỏ về cuộc góp vui viết “Chiện Dzô Diên”

Vô duyên và có duyên

* tạp bút

Thật khó mà nói duyên là cái gì. Khi một anh hề diễu mà không ai cuời, khán giả cho anh là vô duyên, vì diễu không tức cười. Ngược lại nếu có người khóc thảm thiết khi thấy con muỗi bị đập chết, người ta cũng cho là vô duyên, vì không ai cảm động. Có người chỉ cần đưa bản mặt ra, chả nói một câu, đã được khen là có duyên. Trái lại có người nói xùi cả bọt mép mà vẫn bị chê là vô duyên.

Minh họa do mâyhồng phụ họa.

Như vậy chúng ta dù làm gì hay không làm cái gì cũng đã vốn là vô duyên bẩm sinh. Bởi vì cuộc mưu sinh và giao tế xã hội là vô duyên. Một cái gì đó chỉ trở thành có duyên khi nó khiến người ta tức cười, hay động lòng cảm xúc. Cái vô duyên trở thành có duyên.

Như vậy có duyên là một lối nhìn đời của triết gia. Người kể truyện phải bước ra ngoài cuộc đời để đóng vai khán giả. Hắn sẽ thấy mọi cái bi thảm vô duyên đều là trò cười. Rồi hắn kể lại câu chuyện với cảm nhận khôi hài của hắn. Vũ Trọng Phụng với “Số Đỏ”, Cao Bá Quát với câu “Ba hồi trống giục đù cha kiếp. Một nhát gươm đưa bỏ mẹ đời”… độc giả có thể nghĩ là họ mỉa đời hay khôi hài đen. Vấn đề đó không thể bàn ở đây, vấn đề ở đây là nếu người kể lôi cuốn được ta nhếch mép thì hắn là người có duyên.

Ngược lại có những hiện tượng ngây ngô nhưng hắn lại nhìn ra nét bi thảm ẩn trong đó. Rồi hắn kể lại với cảm nhận bi thảm của hắn. Chẳng hạn chuyện trầu cau, chuyện táo quân…Tại sao chỉ có miếng trầu và 3 cục gạch nấu bếp mà lại là kết tinh của những mối tình bi thảm như vậy nhỉ. Ai phịa ra thế? Điều này lại phải nhìn vào triết học siêu hình, nhưng có cần phải bàn luận triết ở đây? Vấn đề là câu chuyện đã lôi cuốn tâm hồn chúng ta hằng bao thế kỷ. Vậy là chúng có duyên hay vô duyên.

Gia đình THKT thường xuyên có những chuyện vô duyên. Xin mạn phép lôi cái nhóm DNNP ra để phân tích làm con cờ thí. Cả nhóm đều là những người vô duyên. Vô duyên vì họ ưa kể chuyện tào lao. Xin nói về từng tác giả theo thứ tự tuổi tác, Đỗ Xanh kể chuyện diễu nhưng có logic. Chuyện nghe tuy có lý nhưng ai cũng biết là không có thật. Ngô Vàng kể chuyện bất chấp logic. Đôi khi độc giả chả hiểu Ngô nói cái gì. Tuy nhiên chỉ cần thấy tên Ngô là người ta phì cười. Mây Hồng kể chuyện tầm phào nhưng có tài diễn tả cứ y như thật. Độc giả thương cảm thường email hỏi thăm loạn cả lên. Kiến Đen dùng tài chơi chữ và tài làm thơ lẹ như gà đẻ trứng để cãi chày cãi cối. Tuy biết Kiến dzổm nhưng không ai cãi lại, nên lời Kiến trở thành đúng. Đến như nhóm DNNP còn làm được thì ai cũng làm được.

Vậy xin mời quí vị gửi bài về văn phòng chúng tôi. Đừng ngại bị mang tiếng là vô duyên vì chính mình đã vô duyên từ khuya rồi.

ĐỖ NGỌC TRANG

(Elk Grove, California 15-3-2011)