Ghi chép đầu xuân về Mộc Hóa
 

1.

Tên gọi Mộc Hóa xuất hiện năm 1867, là một tổng thuộc tỉnh Định Tường. Năm 1916, gọi là quận thuộc tỉnh Long An. Trong quyển sách “Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười”, do ông Nguyễn Hiến Lê ghi lại chuyến đi vào năm 1939 của ông vào vùng Đồng Tháp Mười và có đoạn viết: “Mộc Hóa là một quận ở gần ngọn sông ấy. Ngoài công sở như quận, nhà thương, trường học là cất bằng ngói, gạch, còn hết thảy các quán ở chợ đều bằng ván, chợ lèo tèo, mới 9 giờ sáng đã không còn ai mua bán nữa”.

2.

Năm 1956, tỉnh Mộc Hóa được thành lập. Cũng trong năm này, tỉnh đổi tên thành Kiến Tường, có 4 quận: Châu Thành, Tuyên Bình, Kiến Bình và Tuyên Nhơn. Các quận này đều có trường tiểu học, chưa có trường trung học.
Năm 1958, thành lập trường Trung học Kiến Tường tại tỉnh lỵ có 2 lớp 6 (lớp đệ thất). Các năm sau dần có thêm các khối từ lớp 7 (lớp đệ lục) đến lớp 11 (lớp đệ nhị). Sau khi xong lớp đệ nhị, học sinh muốn học tiếp phải thi vào học trường Trung học Nguyễn Đình Chiểu (Tiền Giang), hoặc trường Trung học Tân An (Long An). Từ năm 1965 về sau mới có đến lớp 12 (lớp đệ nhất).

THKT năm 1966-67. (Ảnh tư liệu)

Hiệu trưởng trường Trung học Công lập Kiến Tường qua các thời kỳ gồm có quý thầy cô: Trương Văn Trọng, Huỳnh Hữu Thanh, Trần Văn Châu, Lê Thanh Tân, Trần Ba, Trần Khắc Hòa, Hoàng Đình Biểu, Đoàn Văn Nhiêu, Ngô Chí Nhân, Hoàng Thị Cẩm Thạch. Riêng trường Trung học Bán công Kiến Tường thành lập năm 1967 dạy từ lớp 6 đến lớp 9, lần lượt do các thầy Đoàn Văn Nhiêu, Võ Xuân Sơn và Trần Chí Thành làm Hiệu trưởng.

Tháng 4-1975, trường Trung học Kiến Tường chuyển sang một giai đoạn mới, đổi tên thành Cấp 2 và 3 Mộc Hóa rồi sau đó tách ra, trường cũ là Cấp 2 (Trung học Cơ sở thị trấn Mộc Hóa), còn trường mới là Cấp 3 (Trung học Phổ thông huyện Mộc Hóa).

3.

Trên đây là những mốc thời gian được tham khảo ở những trang sách báo, ở những người có sống, có làm việc, có biết ít nhiều về vùng đất này. Có thể đây là những nội dung chưa thật đầy đủ và chính xác, nhưng sẽ là điều kiện giúp cho những ai thích tìm hiểu, đặc biệt hơn là tìm hiểu về ngôi trường mang tên “Trung học Kiến Tường” đang được nhiều người nhắc đến trong dịp họp mặt mùa xuân này.

4.

Núi Đất được xem là một thắng cảnh duy nhất ở tỉnh Kiến Tường cũ. Núi Đất được bàn tay con người xây đắp nên. Có thể khi kiến tạo, người ta tính đến một thắng cảnh thu hút mạnh sự chú ý của con người. Nếu từ sông Vàm Cỏ Tây nhìn lên, con đường được xem là đường chính của tỉnh Kiến Tường cũ, bạn sẽ thấy nhiều công sở được xen lẫn với các loại cây trồng như cây me tây, cây dương vốn được xem là những cây trồng chịu được nước ngập hằng năm ở vùng này, tỏa rộng với những vòm xanh rợp bóng mát và những âm thanh vi vu của lá dương reo trong gió. Cuối con đường là Núi Đất, có thể xem là quần thể sơn thủy hữu tình, một công trình hội đủ các yếu tố về độ cao, bóng mát và âm thanh… giúp cho con người tận hưởng những giây phút thư thái hiếm hoi của vùng đất nổi tiếng về sình lầy, muỗi, đỉa… khi ấy.

Ngày nay, Núi Đất đang được thiết kế để trở thành công viên lớn của huyện lỵ Mộc Hóa. Ngoài ra, Mộc Hóa còn có những điểm tham quan du lịch khác như: Trung tâm Nghiên cứu, Bảo tồn và Phát triển Dược liệu Đồng Tháp Mười, thuộc xã Bình Phong Thạnh. Khu Du lịch sinh thái Làng nổi Tân Lập, thuộc xã Tân Lập. Cửa khẩu quốc tế Bình Hiệp cách biên giới nước bạn Campuchia khoảng 15km đang được xây dựng.

Núi Đầt ngày nay. (Ảnh: Phạm Văn Định)

5.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, 54 năm không phải là thời gian dài khi tính về tuổi đời của một ngôi trường, nhưng ngần ấy thời gian đã trở thành chứng nhân cho bao thế hệ học sinh trưởng thành. Thế hệ học sinh đầu tiên, người trẻ nhất, nay cũng ở độ tuổi ngoài lục tuần, thất thập. Nếu có dịp về thăm trường, không ai còn nhận ra dấu tích ngày xưa. Dãy phòng học cột tròn, hàng cây me tây, cổng trường đã thay đổi hoàn toàn, nhường chỗ cho những công trình mang dáng vẻ hiện đại, khang trang hơn. Mỗi người đều có một quê hương để nhớ, trong đó hình ảnh ngôi trường vẫn mãi lưu dấu trong tâm thức của mọi người. Sân trường vẫn đầy hoa, nắng nhưng người xưa ở đâu bây giờ?… Bao nhiêu người còn-mất, nhớ-quên? …

Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết “Cái mất không bao giờ mất hẳn, cái còn không hẳn mãi là còn”. Cho nên dù ở đâu, về đâu, tinh thần trung học Kiến Tường vẫn bất diệt trong tâm hồn của mọi người đã có một thời gắn bó, kỷ niệm vui buồn với ngôi trường vốn có nhiều thiếu thốn và gian khó.

Tôi có dịp đọc trên văn đàn, thi đàn của trang web “Trung học Kiến Tường”, cảm nhận nhiều câu chuyện, nhiều hình ảnh xúc động trước sự hội ngộ hạnh phúc của thầy và trò sau hàng chục năm xa cách. Tất cả cùng trở về nguồn, khơi lại cảm xúc quá khứ của một thời áo trắng sân trường!

… Xin kính chúc cho mọi người vui hưởng hạnh phúc trong mùa xuân mới và xin chúc cho những tâm hồn luôn luôn mới đẹp như những mùa xuân!
 

NGUYỄN HIỀN HẠNH
(Mộc Hóa 31-1-2012)