Có một chùm hoa vô ưu

…

Vô ưu trong tiếng kinh cầu
Vô ưu trong bước em mau đến trường
…

Cách nay khá lâu, tôi đã viết mấy câu thơ như thế và đơn giản nghĩ rằng người ta có thể tìm được sự vô ưu một cách dễ dàng.

Hoa Vô ưu (Asoca) là đóa hoa nở trong vườn khi Thái tử Tất Đạt Đa mới sinh ra, là biểu tượng của ngày Phật Đản. Trong tiếng Hán Việt, vô ưu có nghĩa là không muộn phiền, không ưu tư.

Hoa Vô ưu Asoca chụp trong chùa Vĩnh Nghiêm (TP.HCM). (Ảnh: Nguyễn Văn Hòa)

Vô ưu là hạnh phúc của một Đạo sĩ khi thỏng tay xuống núi, bất chợt nghe tiếng chuông chùa cùng với những tà áo trắng tung bay…

Đôi khi trong một buổi chiều quê, lắng nghe tiếng chuông chùa từ xa xa vọng lại; lòng ta sẽ lắng đọng trong phút giây ngắn ngủi ấy.

Nhưng chúng ta lại dễ bị vướng mắc vào dĩ vãng thuở thư sinh, hay một thời vàng son nào đó và cứ thế mà tiếc nuối; bởi vì chúng ta thường phải trải qua bao vất vả đắng cay trong cuộc mưu sinh, lòng ta luôn hoài niệm về cái thuở ấy, cái thuở mà tâm hồn ta thật trong sáng. Vì vậy ta cứ nghĩ tuổi học trò là vô ưu...

“Nhân chi sơ tánh bản thiện” hay “thiện căn vốn ở lòng ta”; đó là Phật tánh trong mỗi con người, nó xuất phát từ tấm lòng yêu thương bao la không vị kỷ, là sự buông bỏ không cố chấp và là một trãi nghiệm của tánh Không. Đó mới chính là sự vô ưu.

Có người đã nói rằng “nếu thay từ Thương đế - Chân Như - bằng Sự Sống hoặc là Đạo thì các tôn giáo sẽ đồng qui”. Thiên đàng hay Niết Bàn chỉ là một biểu  tượng cho sự giải thoát, đóa hoa vô ưu là biểu tượng của một trạng thái an bình của tâm hồn.

Khi chúng ta trải rộng tâm hồn mình ra trước một quang cảnh thiên nhiên hùng vĩ, lúc đó núi không chỉ là núi mà ta thấy được chính ta và sự nhiệm mầu của Sự Sống trong ấy.

NGUYỄN VĂN HÒA
(TP.HCM 22-8-2012)