Trung hoc Kien Tuong Homepage

thkt thư quán

KHẢO LUẬN

Bản Vọng cổ Dạ cổ hoài lang nhịp 2 của nhạc sĩ Cao Văn Lầu

Nền ca nhạc Tài tử Nam Bộ hình thành và phát triển mạnh mẽ khắp Nam Kỳ Lục Tỉnh từ những năm đầu của thế kỷ 20.

Bài bản được ưa thích đương thời là bản Tứ đại oán, một điệu ca nhạc thính phòng trên các sàn diễn nhà hàng vào thời kỳ “ca ra bộ” – vừa ca vừa ra bộ tịch (1910 -1919).

Kế đó là bản Văn Thiên Tường, rồi Hành vân độc chiếm sân khấu cải lương và giới tài tử (1920 – 1935).

Bản Dạ cổ hoài lang (20 câu) của nhạc sĩ Cao Văn Lầu, nhịp 2 (mỗi câu có 2 nhịp) - sáng tác năm 1920 ra đời và lớn lên trong bầu khí đầy xôn xao, áp đảo của các điệu đờn ca trên.

Dạ cổ hoài lang không được đón tiếp niềm nở. Nó mờ nhạt, im lim, khuất lấp, chìm sâu vào tâm sự một người buộc phải xa vợ, vì lẽ định kiến “tam niêm vô tự bất thành thê”, gieo oan khuất nghiệt ngã cho người nhạc sĩ…

Không ngờ chẳng mấy chốc – nhưng cũng phải 16 năm sau - bản Dạ cổ hoài lang mới vươn vai lớn mạnh, kể từ khi mở ra nhịp 8.

Giọng ca của nghệ sĩ Năm Nghĩa (thân phụ của danh hài Bảo Quốc – cha dượng của NSƯT Thanh Nga) trong bài Văng vẳng tiếng chuông chùa mới tạo nên sự thăng hoa thực sự cho bài Vọng cổ .Bấy giờ Dạ cổ hoài lang đươc khách mộ điệu gọi gọn là bài Vọng cổ (1936).

Mười một năm sau, bản Vọng Cổ lại đi vào bước ngoặt mới với bài Tôn Tẩn giả điên (nhịp 16) qua giọng ca mùi mẫn của nghệ sĩ Út Trà Ôn. Với cách ca buông chữ, xốc nhịp mới mẻ, ngân luyến ngọt ngào truyền cảm, xen lẫn các câu hò điệu lý, danh ca Út Trà Ôn dần dà tạo thêm mức độ truyền cảm mới cho người nghe. Bản Vọng cổ chiếm dần vị trí chủ đạo trên sân khấu Cải lương.

Bản Vọng cổ - nhịp 32 - hôm nay thực sự định hình cho bài Vọng cổ hiện đại.

Một số bài ca tạo sự lập dị khi tăng nhịp cho bản Vọng cổ (64 nhịp – rồi 128 nhịp) đều không được thính giả chấp nhận.

Bản nhạc đặt nền móng cho việc hình thành bài Vọng cổ hiện nay là bản Dạ cổ hoài lang do nhạc sĩ Sáu Lầu sáng tác.

Lời nhạc như sau (xin nghe bài Dạ cổ hoài lang đính kèm, do cô Ái Liên ca lần đầu tiên trên mặt đĩa - cô Ái Liên là thân mẫu các nghệ sĩ Ái Xuân, Ái Vân,…). Xin click vào đây để nghe bản nhạc.

Dạ cổ hoài lang

20 câu, nhịp 2

1. Từ là từ phu tướng

2. Báu kiếm sắc phán lên đường

3. Vào ra luống trông tin nhạn

4. Năm canh mơ màng

5. Em luống trông tin chàng

6. Ôi gan vàng thêm đau

7. Đường dù xa ong bướm

8. Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang

9. Còn đêm luống trông tin bạn

10. Ngày mỏi mòn như đá vọng phu

11. Vọng phu vọng, luống trông tin chàng

12. Lòng xin chớ phụ phàng

13. Chàng là chàng có hay

14. Đêm thiếp nằm luống những sầu tây

15. Biết bao thuở đó đây sum vầy

16. Duyên sắt cầm đừng lợt phai

17. Là nguyện cho chàng

18. Hai chữ an - bình an

19. Trở lại gia đàng

20. Cho én nhạn hiệp đôi.

Bản ca này trích sách Ca nhạc Cổ điển Bạc Liêu của nhà giáo Trịnh Thiên Tư, cháu của nhạc sư Hai Khị, thầy đờn của Sáu Lầu).

Ghi chú: Người ca, lời khác với bản chánh là do ngẫu hứng lúc ca. Bình thường thôi.

BÙI TRUNG TÍNH

(TP.HCM 2-9-2010)