|
|
TÙY BÚT
Miền ký ức màu xanh
Chúng ta, mỗi người, thường có những vùng ký ức
thời tuổi nhỏ cho riêng mình. Hôm qua, đọc một bài viết về khu Tân
Định của ông Trần Đình Phước, tôi như được gặp lại người bạn thân
thiết lâu ngày. Giống như mọi tình cảm chìm trong quá khứ bấy lâu,
nay được dịp lùng bùng vỡ sôi tung tóe nhớ nhung. Những dòng chữ của
ông còn dẫn tôi lội sâu vào những kỷ niệm thân thương, bé bỏng, ngây
ngô, tuy có lúc rõ nét, có khi mơ hồ và xúi tôi ngồi ghi lại những
con đường thời tuổi nhỏ trong trí nhớ thật mỏng manh nhỏ nhoi của
mình.
Lúc đó tôi còn bé lắm, học ở nội trú và mỗi cuối tuần được đón về
nhà ngoại. Ngôi nhà của ngoại là một nếp nhà cũ kỹ, mái ngói, bệ vệ,
nằm ngay chính giữa một con ngõ cụt rộng rãi trên đ ường Nguyễn Đình
Chiểu như lọt thỏm trong những ngôi nhà cao tầng hiện đại chung
quanh.
Ngay đầu ngõ là nhà ông bà thân sinh của ông Đinh Cường. Lúc đó ông
chưa nổi tiếng và có chút liên hệ họ hàng, ông gọi mẹ tôi bằng chị.
Tôi còn nhớ cách nhà cậu Cường vài căn là một tiệm phở, tuy bây giờ
không nhớ tên, nhưng tôi nhớ ở tiệm đó trang trí nhiều chậu dừa
kiểng, đặt tràn ra ngoài hành lang sát mí với nhà in Sài Gòn.
Từ đầu ngõ nhà ngoại, ngó xéo xuống qua bên kia đường là trường Đồ
Chiểu với cánh cổng nặng nề đóng kín mít thường xuyên. Mặc dù tôi
vào học trường tiểu học này không bao lâu, lại nữa trí nhớ một đứa
con nít thường là chắp vá, nhưng không hiểu sao đối với ngôi trường
này, tôi còn nhớ như in khung cảnh rộng mênh mông nơi đây, và dường
như tôi vẫn còn ngửi được mùi lá nồng nàn của hàng điệp già cỗi phủ
um bóng mát dọc theo lối đi quanh trường, hình như còn cảm nhận được
vết nham nhám trên đầu ngón tay như đang sờ đụng vào những băng ghế
bằng xi măng đặt rải rác trong sân. Cổng phụ của trường nằm bên hông
trổ ra đường Hai Bà Trưng. Ngày đó trên con đường này, những ngôi
nhà còn nguyên khoảng sân yên tĩnh với vòm cây bông giấy dày đặc
những chùm hoa bung ra những cánh nhỏ lá thuôn màu hồng ngát.
Đi ngược trở lại, gặp rạp hát Kinh Thành cũ kỹ, chiếu thường trực
những phim ca múa Ấn Độ. Hai bên vách nơi cửa chính, dưới chỗ dán
quảng cáo có hàng song sắt là chỗ tôi rất thích thú đu tòng teng
trong lúc chờ cậu tôi mua vé hay cậu đang quẩn quanh tán gẫu với bạn
bè. Rời khỏi rạp, đi bộ thêm vài bước, gần đến chỗ ngã tư bị uốn
cong từ góc đường Bà Lê Chân cắt ngang Hai Bà Trưng đổ vào Nguyễn
Đình Chiểu, nơi đó ngày xưa có trạm xe ô-tô-buýt nằm trước mặt mấy
tiệm trồng răng của người Hoa. À! còn có một tiệm Tàu bán cơm thố,
đặc biệt có món thịt ba rọi kho mắm ruốc (?) sóng sánh màu tím thật
nồng.
Vừa băng qua đường, cũng dọc theo đường Hai Bà Trưng có vài quán cà
phê mà theo nhà văn Trương Đạm Thủy tả như sau:
Sách phong thủy Tàu thường khuyên không nên cất nhà ở ngã ba, ngã
tư đường vì dễ bị nạn xui xẻo nhưng các chú Xường, chú Hía, A Hoành,
A Koón… thì đều chọn các nơi này làm chổ kinh doanh. Tuy Sài Gòn,
Chợ Lớn, Gia Định, Phú Nhuận, Đa Kao có hàng trăm tiệm cà phê, hủ
tíu Tàu nhưng nhìn chung chúng đều có một “mô-típ – made in China”
khá giống nhau, tức là quán nào ở phía trước cửa cũng có một xe nấu
hủ tíu được làm bằng gỗ thiết kế một cách cầu kỳ. Phần trên của xe
được trang trí bằng những tấm kính tráng thủy vẽ những nhân vật Quan
Công, Lưu Bị, Triệu Tử Long, Trương Phi trong truyện Tam Quốc Chí
khá vui mắt.
Bên trong quán hoặc xếp bàn tròn hoặc vuông. Khách vừa vào trong gọi
“cá phé”, song mấy tay phổ ky vẫn bưng ra một mâm nào bánh bao, xíu
mại, há cảo, dà chá quải đặt trên bàn. Khách dùng hay không cũng
chẳng sao “pà con mà!
Hồi đó không có nhiều tiệm cà phê fin kiểu “cái nồi ngồi trên cái
cốc” như bây giờ mà chỉ có cà phê Tàu. Vì thế uống cà phê Tàu phải
có một phong cách riêng. Cà phê được mang ra dân “sành điệu” hồi đó
ngồi chân dưới chân trên, sau khi khuấy nhẹ cho tan đường bèn đổ ly
cà phê ra cái đĩa đặt phía dưới. Chưa uống vội, khách chậm rãi mồi
điếu thuốc rít vài hơi để chờ cà phê nguội xong rồi nhón lấy cái dĩa
đưa lên miệng húp xì xụp… (ngưng trích) Giống như ông Trương Đạm
Thủy, tôi chỉ là con nhóc cũng bày đặt bắt chước đòi ông ngoại đổ cà
phê sữa ra dĩa uống y như vậy!
Đi lang thang lên một chút là gặp tiệm thuốc Kim Tân (hình như có
trưng hình ông lực sĩ thật lớn giơ bắp tay cuồn cuộn?) Tiếp đó là
những tiệm tạp hóa, tiệm thuốc bán y chang như nhau… Dọc lên một đỗi
sẽ gặp nhà thờ Hai Bà Trưng màu đỏ gạch tôm thật ấm cúng với kiến
trúc cầu kỳ đầy nghệ thuật như những mũi tên bay vút lên bầu trời.
Trong bài viết của ông Trần Đình Phước có nhắc tiệm chụp hình Luyến.
Lúc còn ở nhà ngoại, có lần cậu đưa tôi ra Luyến chụp hình, tấm ảnh
con bé làm duyên chống tay nơi cằm được chủ tiệm dành làm hình mẫu.
Sau này khi tôi lớn hơn một chút, trở về thăm lại Tân Định, ghé vào
đây chụp thêm tấm nữa, cũng không ngờ tấm hình đó lại may mắn được
chủ tiệm đặt tại một chỗ trang trọng suốt mấy chục năm - khách bộ
hành qua lại đều thấy con bé mặc áo sơ mi sọc, tay ôm cây vợt đánh
vũ cầu thật điệu. Gần bên là phòng nha sĩ, nơi này cũng đã ghi một
kỷ niệm đau để đời, khi lúc đó con bé trân mình để ông nha sĩ nạy
bứng gốc một cái răng khểnh dài thậm thượt vì không chịu nổi khi bị
chọc quê “lòi sỉ”!
Ngay góc chợ Tân Định, đầu đường Trần Văn Thạch, buổi chiều là khu
bán nước sâm bổ lượng, đối diện có mấy gian hàng chả quế thơm nức
mũi, đi một khoảng còn gặp thêm một rạp chiếu bóng Mô Đẹc chuyên
chiếu những phim Âu Mỹ. Sẵn đà, nếu sử dụng xe gắn máy, phóng tay ga
là ra tới ngã ba, quẹo tay mặt trên đường Trần Quang Khải, phóng vút
một hồi, đụng Đa Kao, quẹo mặt cái, là gặp ngay tiệm bán chè đậu
xanh, thạch Hiển Khánh cũng nằm phía tay mặt. Tấp vô Hiển Khánh, dắt
xe lên lề, ngó mắt qua thấy ngay hình cô ca sĩ Thanh Thúy có mái tóc
dài và bàn tay đẹp đậm đuột. Ngoái cổ qua bên kia là tiệm guốc cao
gót Đa Kao. Và nếu nhón lên một chút là vào con đường Trần Khắc Chân
bé xíu, hầu như toàn dân Bắc Kỳ di cư chuyên làm ô mai bán cho lũ
học trò con gái.
Viết bài này mà không nhắc tới những buổi tối được ở nhà, sau khi
học bài xong, thế nào ông cậu cũng chở tôi trên chiếc xe đạp đua
bằng nhôm thật hách vừa huýt gió điệu nhạc Cerisier Rose Et
Pommier Blanc thật réo rắt vui nhộn, vừa đạp chiếc xe phóng vun
vút một vòng từ nhà ra Hai Bà Trưng, rẽ qua Đinh Tiên Hoàng ghé tiệm
bánh mua paté châute (lúc đó bưu điện Sài Gòn chưa bán loại bánh
này) rồi trực chỉ bến tàu vừa hóng gió, vừa nhâm nhi tận tình mấy
cái bánh. Có khi cậu đưa ra Chợ Cũ ăn cháo cá rồi đạp một vòng chợ
Bến Thành để con bé nhìn nghiêng nhìn ngữa, chỉ trỏ cười nói lung
tung một hồi rồi vun vút đạp về với điệu nhạc trong miệng cùng màn
đêm mát rượi yên ả của một thuở thanh bình.
Bây giờ, cậu tôi đã qua đời. Dĩ nhiên ông ngoại không còn nữa. Còn
tôi cũng đang rơi vào độ tuổi đủ già. Một vòng cuộc đời, thật như
chớp mắt. Nhiều lúc tôi bâng khuâng để lan man, chắp nối, nhớ lại…
Thời gian đó nghe trong nhà xì xào ông ngoại buồn chuyện lủng củng
trong chính phủ nên quyết định cùng bà ngoại bỏ Sài Gòn, đem gia
đình, dọn nguyên sạp vải mang tên Thọ Lộc nằm trong nhà lồng chợ Tân
Định - nơi phồn hoa đô hội - nơi tôi đặt những bước chân chập chững
tuổi thơ xuống tận Kiến Tường - một tỉnh lỵ ven biên giới đìu hiu
buồn ngắt, để mua bán và sinh sống!...
Để rồi cho đến hôm nay, khi tôi đã trải nghiệm qua bao thăng trầm.
Chứng kiến bao cảnh bể dâu. Là nhân chứng của bao nhiêu trò đen
trắng. Cũng không ít lần phẫn uất trước những kẻ muối mặt, thời cơ,
biển lận, láo khoét. Tôi mới hiểu sự lựa chọn “độc thiện kỳ thân”
của ông ngoại, khi ngoại thể hiện lẫm liệt một nhân cách can đảm
quay lưng, giả ngơ, làm điếc trước những kẻ theo đóm ăn tàn, trước
những trò xâu xé bẩn thỉu của các đồng sự của mình!!...
Có người nói, kỷ niệm như những bọt xà bông tuy đầy màu sắc lóng
lánh nhưng dễ vỡ. Và, tất cả rồi sẽ xóa nhòa đi không dấu vết. Tôi
cố không tin điều này, nhưng tôi cũng mơ hồ thấy từng ngày chúng ta
bị đẩy theo thời gian, không có gì cưỡng lại được.
J’ai fait la magique élude
Du bonheur, qu’aucun n’élude
Ai nghĩ về hạnh phúc
Sẽ đạt nguồn diễm phúc
Salut à lui chaque fois
Hãy chào nó mỗi khi thức dậy…
Chính vì không thể cưỡng được thời gian. Sao chúng ta không tận
hưởng cuộc đời từng ngày với từng nỗi hoan lạc cao thượng? Sao chúng
ta không tận hưởng từng giờ với từng nỗi vui sướng khi đem một điều
tử tế nào đó đến cho người bên cạnh mình?
. thụyvi
(Hầm Nắng, Michigan 9-2010)
---
. Người viết lúc đó còn bé quá, trong trí nhớ chắc chắn có lẫn
lộn vài chi tiết. Mong thứ lỗi.
. Ông Trần Đình Phước là tác giả loạt bài Tân Định & Đa Kao được rất
nhiều độc giả tại hải ngoại thích thú vì trí nhớ cực kỳ của ông.
|
|
