|
ĐỌC VÀ SUY NGẪM
Chữ Đạo sĩ
Đạo ban đầu có nghĩa là "con đường". Trong tiếng Hán
cổ có nghĩa "phương tiện", "nguyên lý", "con đường chân chính". Với
Lão Tử, danh từ này được hiểu như một nguyên lý cơ sở của thế gian,
xuyên suốt vạn vật. Theo Kinh văn, Đạo là hiện thực tối cao, là sự
huyền bí tuyệt đỉnh:
Đạo xung nhi dụng chi hoặc bất doanh. Uyên hề, tự vạn vật chi
tông.
Đạo trống không, nhưng đổ vào mãi mà không đầy. Đạo sâu thẳm, dường
như là tổ tông của vạn vật.
“Đạo giáo triết học” theo lý tưởng của Thánh nhân: thực hiện Đạo
bằng cách gìn giữ một tâm thức nhất định. Lão Tử chủ trương “Xử
thế nhược đại mộng, hà vi lao kỳ sinh” xem “đời là giấc mộng
lớn, lao tâm khổ trí làm chi cho phí kiếp người”.
Cùng quan niệm như Phật giáo: Lão –Trang Tử tin rằng căn nguyên của
những phiền não thế tục là do thất tình, lục dục mang đến. Muốn chế
ngự được những cảm xúc này, chúng ta phải tu tập và tôi luyện để
thần khí đạt đến được trạng thái an định, độc lập. Từ đó không những
được giác ngộ, trường sinh bất lão mà còn có thể làm chủ được định
mệnh của mình sau khi lìa thế.
Cách tiếp cận chân lý của Đạo giáo gần giống cách thực hành của phái
Thiền tông của Phật giáo: Chánh niệm trong từng hơi thở để đạt Niết
bàn "ngay lúc này, ở đây". Hạnh phúc, an nhiên, tĩnh tại trong từng
bước chân. “Đạo giáo tôn giáo” tìm cách “đạt đạo” thông qua việc ứng
dụng những phương pháp như tĩnh tọa (Khí công, Thái cực quyền), sự
tập trung cao độ tâm thức để đạt Niết bàn - một thế giới cực lạc từ
thân tâm - và qua đó đạt được sự hợp nhất với vũ trụ.
Lúc đầu chỉ có người theo Lão Trang được gọi là Đạo sĩ. Sau này vì
có nhiều nét tương đồng nên những người theo Phật giáo cũng được gọi
là Ông Đạo, các thiền sư cũng được hiểu như một Đạo sĩ.
Không riêng tư cho một người theo Đạo giáo, hay một tôn giáo khác;
cái triết lý “đời người như bóng câu qua cửa” cùng với sự chiêm
nghiệm về kiếp nhân sinh trước sự trường tồn của vũ trụ, hơn lúc nào
hết rất gần gũi với chúng ta. Tiễn một người vĩnh viễn ra đi, đứng
trước một cánh rừng bị tàn phá sau một trận mưa bão (hay sự hủy hoại
của con người), nhìn vào sâu thẳm sự được và mất của một cuộc chiến
tranh… làm sao chúng ta chẳng chạnh lòng! Cái tâm đó chính là Đạo.
Chỉ cần tĩnh tâm một chút, biết yêu người và yêu đời hơn một chút,
thì ta cũng gần giống một đạo sĩ rồi, một đạo sĩ đời thường không
cần ăn chay hay tụng kinh gõ mõ như người ta thường nghĩ. Chữ Đạo
cũng được mở rộng theo đúng từ nguyên của nó: "con đường chân
chính”. Có thể là Đạo làm người, có thể là Đạo làm Thầy. Đó là Chánh
đạo, khác với tà đạo.
NGUYỄN VĂN HÒA
(TP.HCM 4-3-2011)
|
