Thơ Thất ngôn Bát cú Đường luật vần Trắc
 

Nguồn minh họa: Internet.

Về căn bản Niêm, Luật, Vần, Đối thì thơ Thất Ngôn Bát Cú Vần Trắc cũng giống y như thơ Thất Ngôn Bát Cú Vần Bằng. Nhưng chỉ khác một điểm là ngược lại, những tiếng cuối các câu 1-2-4-6-8 thay vì vần bằng thì ở đây lại là vần trắc, và những tiếng cuối các câu 3-5-7 thay vì trắc thì lại là bằng. 

Đây là lối thơ cổ, có trước thơ vần bằng. Luật vần trắc thường được áp dụng trong thể Phú là một loại Cổ Văn. 

Do thực tế nếu tuân thủ luật bằng trắc của tất cả các chữ trong bài thơ thì cực kỳ khó, người ta xưa nay thỏa thuận với nhau chỉ giữ đứng luật các chữ thứ 2, thứ 4 và thứ 6 trong câu (chữ thứ 7 thì đã phải tuân theo niêm luật rồi). Và người ta có công thức:

- Nhất tam ngũ bất luận.

- Nhị tứ lục phân minh.

Sau đây là bảng luật thơ: 

1. LUẬT BẰNG: 

b - B - t - T - b - B - T (vần) 
t - T - b - B - b - T - T (vần) 
t - T - b - B - t - T - B (đối câu 4) 
b - B - t - T - b - B - T (vần - đối câu 3) 
b - B - t - T - t - B - B (đối câu 6) 
t - T - b - B - b - T - T (vần - đối câu 5) 
t - T - b - B - t - T - B 
b - B - t - T - b - B - T (vần) 

Ghi chú: chữ t-b nhỏ không nhất thiết phải giữ đúng luật bằng trắc, nhưng nếu tiếng đáng trắc mà làm ra bằng thì được, trái lại tiếng đáng bằng mà làm ra trắc thì không nên. Các chữ T-B lớn phải tuyệt đối giữ đúng luật. 

Bài thơ thí dụ để làm mẫu minh họa: 

THU 

Thu về lá rụng cành xơ xác 
Gió cuốn hoa tàn rơi lác đác 
Cạnh suối nai vàng đứng nhởn nhơ 
Bên hồ thỏ trắng nhìn ngơ ngác 
Mù mù góc biển cặp chim âu 
Mịt mịt chân trời đôi cánh hạc 
Khói trắng bay hoài tận nẻo xa 
Mưa buồn rả rích hòa cung nhạc 

Hoàng Thứ Lang


2. LUẬT TRẮC: 

t - T - b - B - b - T - T (vần) 
b - B - t - T - b - B - T (vần) 
b - B - t - T - t - B - B (đối câu 4) 
t - T - b - B - b - T - T (vần - đối câu 3) 
t - T - b - B - t - T - B (đối câu 6) 
b - B - t - T - b - B - T (vần - đối câu 5) 
b - B - t - T - t - B - B 
t - T - b - B - b - T - T (vần) 

Ghi chú: chữ t-b nhỏ không nhất thiết phải giữ đúng luật bằng trắc, nhưng nếu tiếng đáng trắc mà làm ra bằng thì được, trái lại tiếng đáng bằng mà làm ra trắc thì không nên. Các chữ T-B lớn phải tuyệt đối giữ đúng luật. 

Bài thơ thí dụ để làm mẫu minh họa: 

HÈ 

Phượng đỏ sân trường thêm rực rỡ 
Trưa Hè tiếng gió buồn than thở 
Du dương khúc nhạc vọng thê lương 
Réo rắc cung đàn nghe nức nở 
Trước ngõ cành lan trắng nụ đơm 
Bên tường khóm cúc vàng hoa trổ 
Mây bay lảng đảng tận phương nao 
Bãi biển rì rào con sóng vỗ 

Hoàng Thứ Lang

* Nguồn: Internet (Wikipedia)

* Người tìm chọn và chia sẻ: hạanh đường (Maryland 8-8-2011)