Ơn thầy!

1.

          Trong quyển “Quốc văn giáo khoa thư”, là quyển sách được dạy ở các trường tiểu học trong suốt những thập niên thuộc nửa đầu thế kỷ XX, có bài dạy “Học trò biết ơn thầy” kể về ông Cạc-nô (Carnot) là Tổng thống của nước Pháp về chơi quê nhà:

          “Ông Carnot là một ông quan to nước Pháp, một hôm nhân lúc rảnh việc, về chơi quê nhà. Khi ông đi ngang qua trường học ở làng, trông thấy ông thầy dạy mình lúc bé, bây giờ đã đầu tóc bạc phơ, đang ngồi trong lớp dạy học.

          Ông ghé vào thăm trường và chạy ngay lại trước mặt thầy giáo, chào hỏi lễ phép mà nói rằng: “Tôi là Carnot đây, thầy còn nhớ tôi không?”. Rồi ông ngoảnh lại khuyên bảo học trò rằng: “Ta bình sinh, nhất là ơn cha, ơn mẹ, sau ơn thầy ta đây, vì nhờ có thầy chịu khó dạy bảo, ta mới làm nên sự nghiệp ngày nay”. 

2.

          Trong lịch sử nước ta, có chuyện kể: Ngô Thúc Đán, một tướng của quân Tây Sơn lúc bị Nguyễn Thiết Cẩn, một đề đốc của tướng Lê Văn Duyệt truy kích. Khi vị chỉ huy Nguyễn Phúc Sơn ra lệnh chém giặc, Nguyễn Thiết Cẩn nhận ra hoảng hốt, bỏ gươm, quỳ mọp kêu lên: “Trời ơi, Thầy”. Sau đó, Nguyễn Thiết Cẩn bị chém đầu để làm gương. Nhưng các tướng sĩ đều rơi nước mắt khi bên tai họ văng vẳng lời nói của Nguyễn Thiết Cẩn trước khi chết: “Tôi không thể giết thầy giáo của tôi được, thà chịu chết còn hơn”.

Nguồn minh họa: Internet.

3.

          Ngày nay, trong cuộc đời hoạt động của mình, dù ở đâu, làm gì, bận rộn đến đâu, các vị Chủ tịch của nước ta vẫn luôn nghĩ về người thầy dạy học của mình.

          Vào tháng 9 năm 1997, khi ông Trần Đức Lương được bầu làm Chủ tịch nước, dù công việc bộn bề, ít cho ông có thời gian thảnh thơi, nhưng có một việc mà ông không thể không nghĩ đến, không thể quên, đó là đợi dịp thuận lợi sẽ về thăm thầy giáo cũ của mình gần nửa thế kỷ trước - thầy Hồ Cơ. Và, chỉ sau đó không lâu, ông đã được đến thăm thầy. Thầy trò gặp lại nhau trong mừng mừng tủi tủi khi cùng nhau ôn lại những kỷ niệm xưa, về một mái trường, về những vất vả, khó khăn, thiếu thốn... của cái thời xa xưa ấy.

          Trong câu chuyện với thầy, Chủ tịch nước Trần Đức Lương vẫn một điều thưa thầy, hai điều thưa thầy. Ông kể với thầy rất nhiều chuyện và có cảm tưởng như mình vẫn chỉ là cậu học trò nhỏ bé năm xưa của thầy.

          Thầy Hồ Cơ cũng không quên nhắc với Chủ tịch nước Trần Đức Lương về những năm tháng gian khổ của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trên quê hương Quảng Ngãi. Thầy nhớ lại rằng, hồi ấy ở xã Phổ Khánh, huyện Đức Phổ, có một cậu học trò nước da ngăm đen, người thấp đậm, nhưng lanh lợi, tháo vát, và đặc biệt có cặp mắt rất sáng tên Lương đã rất chịu khó học tập và học rất giỏi. Trò Lương ngày nào cũng đi bộ hơn mười cây số từ nhà đến trường rồi lại từ trường về nhà. Mùa đông, có những lúc áo quần mỏng manh phong phanh trong gió. Nhiều bữa không kịp về nhà ăn cơm trưa phải ở lại trường ăn cơm nắm bới theo để chiều kịp học...

          Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trước khi ông về hẳn Hà Nội để đảm nhiệm trọng trách mới, ông đã đi thăm người thầy cũ (tháng 7-2006) ở xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi (TP.HCM). Đó là thầy Lâm Bá Nhạc, còn gọi là thầy Năm Nhạc: “Em về đây bàn giao công tác, tranh thủ về thăm anh và bày tỏ lòng tri ân người thầy cũ...”, Chủ tịch Nguyễn Minh Triết xúc động ôm người thầy cũ trong vòng tay giữa bao nhiêu người bạn đồng môn tóc bạc và nhiều chú bác, cô dì đã từng cưu mang ông. Và ông tranh thủ giải thích: gọi thầy là “anh” vì sau này đều là dân kháng chiến với nhau. Thầy Năm Nhạc xúc động: “Tôi thấy người đời khi làm chức to ít biết ngó lại, nhưng em làm to vẫn biết ngó lại. Giờ đây em gánh trọng trách lớn, hẳn trên bàn chủ tịch nước luôn có nhiều bài toán khó. Toán học có những phương trình vô nghiệm, nhưng cuộc sống không thể chấp nhận phương trình vô nghiệm. Tôi tin em có phương trình hay để tìm ra các ẩn số, nhất là ẩn số có tên là tham nhũng”. Chủ tịch nước xúc động ghi nhận: “Đó là mong muốn của em và cũng là của nhân dân cả nước lúc này”.

4.

          “Người trên yêu chuộng điều lễ thì dân nào không tôn kính. Người trên yêu chuộng đạo nghĩa thì dân nào dám không phục tùng.” (Tử Lộ)

          “Người thầy là nguồn cội, là nguồn suối, nguồn sống của nối tiếp các thế hệ nên người của một hoàng tộc và trong chính phủ của mỗi quốc gia.” (Bùi Bình Thi)

5.

          Thầy cô là những người đã thầm lặng gieo từng hạt chữ tinh khôi trên cánh đồng mang tên giấy trắng ước mơ; những người đã cống hiến sức mình, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, dành nhiều tâm huyết để dẫn dắt đàn em thân yêu của mình ngày một trưởng thành, nuôi dưỡng những hoài bão, hun đúc ý chí và khát vọng cho các em ngày thêm bay cao và bay xa hơn.

          “Cây cúc đắng quên lòng mình đang đắng

           Trổ hoa vàng dọc suối để ong bay” … (Phạm Tiến Duật)

          Xin tặng hai câu thơ này cho quý thầy cô nhân ngày lễ hiến chương Nhà giáo Việt Nam 20-11. Nhà giáo không hẳn là chức nghiệp, đúng hơn là thiên chức, là niềm hạnh phúc cho những ai được gần gũi, trở về với lứa tuổi học trò, một thế giới tâm hồn vô tư, hồn nhiên và trong sáng của con người!

          Xin cảm ơn tấm lòng cao cả của quý thầy cô và mượn ý của hai câu thơ trên như một lời tri ân: công Cha, nghĩa Mẹ, ơn Thầy!

NGUYỄN HIỀN HẠNH
(Mộc Hóa 14-11-2011)