Bữa nay thứ Năm mùng 10 Tết Nhâm Dần (10-2-2022) là ngày cúng vía Thần Tài lớn nhất mỗi năm.

Các món lễ vật chính là cá lóc nướng trui nguyên con, thịt heo luộc và quay, tôm luộc, trứng vịt luộc.

Đây là một tập tục truyền thống đầu năm. Nó là một niềm tin tín ngưỡng dân gian.

Thần Tài. (Nguồn: Internet. Thanks.)

Vậy thì Thần Tài là ai nè? Chắc chắn không phải người mang quốc tịch Việt Nam rồi. Và tất nhiên có nhiều truyền thuyết khác nhau. Lại tất nhiên nữa, tập tục dân gian thờ cúng Thần Tài là một lát pizza du nhập văn hóa từ phương Bắc Trung Hoa xa xưa.

Theo giải thích trên đại từ điển bách khoa online, Thần Tài (財神 Tài thần) là một vị thần trong tín ngưỡng Việt Nam và một số nước phương Đông. Đây là vị thần theo quan niệm dân gian sẽ đem lại tiền tài, may mắn. Người ta thường vẽ ông hình một người mặt đen, râu rậm, tay cầm roi, cỡi cọp đen. Dân gian còn gọi ông là Tài Bạch Tinh Quân hay Triệu Công Nguyên Soái. Người đời vẽ ông trên một cái đĩa làm bằng kim loại đặt lên bàn thờ để thờ cúng. Người Việt thường cúng ông Thần Tài vào ngày mùng 10 tháng giêng Âm lịch, tức mùng 10 Tết.

Theo truyền thuyết Trung Hoa, thần tài gồm 5 vị tương ứng với 5 hướng Đông – Tây – Nam – Bắc và Trung tâm. Bao gồm: Trung Bân Tài Thần 中斌財神 Vương Hợi 王亥 (Trung), Văn Tài Thần 文財神 Tỷ Can 比干 (Đông), Phạm Lãi 范蠡 (Nam), Võ Tài Thần 武財神 Quan Công 關公 (Tây) và Triệu Công Minh 趙公明 (Bắc).

Thần tài cũng được đánh đồng với Vương thúc Tỷ Can, vị trung thần bị Trụ Vương hại chết theo lời xúi giục của Đắc Kỷ.

Phạm Lãi. (Nguồn: Internet. Thanks.)

Có lẽ dễ được nhớ và đồng cảm nhất là giải thích Thần Tài vốn là một người có thiệt tên là Phạm Lãi.

Phạm Lãi là một danh sĩ thời Xuân Thu Chiến Quốc, là người thông tuệ, học thức. Ông có vai trò quan trọng giúp Việt Vương Câu Tiễn tiêu diệt nước Ngô. Sau khi Việt Vương trở thành bá chủ thời hậu Xuân Thu, Phạm Lãi thoái lui đi đến nước Tề khai hoang, buôn bán, và nhờ sự thông minh, trí tuệ hơn người, ông trở thành một đại phú giàu có.

Dù cực giàu, tất cả tài sản do tay mình tự làm ra, nhưng Phạm Lãi là người trọng nghĩa khinh tài, tiền của làm ra được ông đem đi bố thí và được người đời tôn là Thiên Tài Tinh Quân (Nam Lộ Tài Thần) và thờ ông với tên gọi là Thần Tài như ta vẫn dùng đến ngày nay. Trên Facebook trong ngày Vía Thần Tái Tết Nhâm Dần 2022, có người viết: Thờ Thần Tài là việc chuyên chở tinh thần Biết Ơn một người sẵn sàng xả bỏ của cải vật chất mình tạo ra để giúp đỡ người khác mà không so đo tính toán thiệt hơn; đồng thời là cách nhắc nhở chính mình về việc Hành Thiện giúp người.

Tất nhiên cái lẽ từ ngàn xưa và cũng là một đạo lý là của cải, sự giàu có phải có được từ sự chuyên cần lao động và tài vận dụng trí tuệ của con người, dựa trên chân lý lợi mình ích người, thì mới chính đáng và bền vững hơn. Cầu Thần Tài là xin phù hộ cho mình luôn bình an, may mắn, hanh thông, làm ăn phát tài, phát lộc.

Mùng 10 Tết là ngày cuối cùng còn trong “mùng Tết”. Trước khi chịu chun ra khỏi mùng, có vô mền hay không thì tùy cách ăn ở của từng người, ta cúng Thần Tài để từ mai trở lại chiến trường cuộc đời lao vào vòng xoáy cơm áo gạo tiền âu cũng là lẽ phải làm, cho nó an tâm vững dạ hơn.   

Cầu Thần Tài cho A Phủ và các bạn mình có được tài thần trong Năm mới Nhâm Dần 2022 này.

A.P.